Verder zonder ouders: wanneer je zelf de volgende generatie wordt

Ik weet het nog heel goed. Na de begrafenis van mijn moeder reed ik naar huis en dacht: “Dat was het dan. Nu ben ik zelf de oudere generatie.” Het idee dat ik nu bovenaan de lijn stond, had even wat tijd nodig om te bezinken. Mijn broers, zus en ik waren een plaatsje opgeschoven en dat voelde onwerkelijk.

Stevigste lijntje met je verleden

Ouders zijn de lijn naar waar je vandaan komt. Of je band nu goed of slecht was, je wortels liggen bij hen. Dat betekent niet dat je per se wankel in de wereld staat als je ouders er niet meer zijn. Het is alleen wel onherroepelijk anders. Natuurlijk omdat de dood echt heel definitief is. Maar ook omdat je ouders het stevigste lijntje zijn met je vroegste vroeger. Het doorsnijden van dat lijntje doet iets met mensen, ook met mij.

Ineens belangrijk

Of je nu jong of al ouder bent wanneer je ouders sterven: er gaat iets van jezelf met hen mee. Een deel van je eigen geschiedenis. Er is niemand meer die precies weet hoe het behang op je kamer eruitzag. Niemand die weet met wie je graag speelde en waar je je geheime hut bouwde. En als je zelf ouder wordt, zijn er geen gezichten waarin je kunt zoeken naar gelijkenissen. Dezelfde rimpels bij de mond. De kenmerkende vlekjes op de handen. Ik merkte in de jaren na het sterven van mijn ouders dat ik me afvroeg of ik me al deze dingen nog wel kon herinneren. Hoe ze bewogen, hun stemmen, wat hun meningen waren over dingen waar ik tegenaan liep in het leven. Nu het te laat was om te vragen, nu ik niet meer naar hun uiterlijke kenmerken kon kijken, wilde ik het vasthouden. Terwijl ze nog leefden had ik er nooit moeite voor gedaan om alles in me op te nemen of om ze nog dingen te vragen.

Oude verhalen, nieuwe vertellers

Een andere kant is ook dat vanaf het moment dat je ouders er niet meer zijn, jij degene bent die hun verhalen vertelt. Over jou, jullie gezin, maar ook over henzelf en hun geschiedenis. Jij kent hun typische loopje, de uitdrukkingen die ze altijd hadden (“Wee je gebeente” herinner ik me nog goed!) en de familieverhalen die ze voor de zoveelste keer oplepelden. En dat kun je weer doorvertellen. “Niemand zal ooit je vroegste vroeger meer met je delen” is helemaal waar en moeilijk. Toch vind ik het nu – zoveel jaar later – ook een mooie rol om aan mijn kinderen te vertellen over mijn vroeger en het vroeger van mijn ouders. De verhalen stoppen niet, er zijn nu andere vertellers. Is het daarmee

minder verdrietig? Nee, lang niet altijd. Maar gemis en leren wennen aan je nieuwe rol kunnen goed naast elkaar bestaan. Oude verhalen, nieuwe vertellers. Ik geniet ervan!

“Maar niemand zal meer weten hoe je met je pop kon spelen.

En niemand zal nog ooit je vroegste vroeger met je delen.

De dag waarna je nooit meer kind zult zijn.”

Uit Geen kind meer van Karin Bloemen